พิธีบวงสรวงฤกษ์และเทวดาอารักษ์ครูช่าง (พระวิษณุกรม) เพื่อเริ่มสร้างเสาหงส์ และตุงหลวง วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง

วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง เป็นที่ประดิษฐานองค์พระพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง อันเป็นปูชนียสถานที่สำคัญยิ่งของเมืองน่านท เป็นที่เคารพนับถือสักการะบูชา ของพระพุทธศาสนิกชนมาแต่โบราณ ในวัดนอกจากนี้องค์พระมหาธาตุฯ อันเป็นหลักประธานของวัดแล้ว ยังมีปูชะนียะสถานต่างๆ ที่สำคัญ เช่น พระวิหารหลวง พระเจ้าอุ่นเมือง พระเจ้าล้านทอง วิหารพระนอน เป็นต้น ซึ่งล้วนเป็นสิ่งที่เจ้าผู้ครองนครน่าน และชาวบ้านในอดีตได้สร้างถวายเป็นพุทธะบูชาเอาไว้ นับเป็นสิ่งที่แสดงถึงความศรัทธาปสาทะต่อพระพุทธศาสนา และองค์พระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้งของชาวน่าน นอกจากนี้ยังแสดงถึงคุณค่าทางด้านศิลปะวัฒนธรรม อันเป็นมรดกที่ทรงคุณค่า ควรค่าแก่การอนุรักษ์สืบทอดให้เป็นสมบัติของชาติ

ตุง เป็นสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนาอย่างหนึ่ง เป็นเครื่องหมายของบุญกุศล พุทธศาสนิกชนชาวล้านนา นิยมสร้างกรุงถวายเป็นพุทธะบูชา ตรงมีหลายขนาดและหลายรูปแบบ ตรงประเภทหนึ่งที่เป็นของหาได้ยาก มักจะพบในวัดหรือศาสนสถานที่สำคัญ คือ ตุงหลวง ซึ่งทำจากวัสดุที่มีมีค่า และมีขนาดใหญ่ มักจะทำคู่กันกับเสาหงส์ ตั้งประดับถวายเป็นพุทธบูชาหน้าศาสนสถาน จากหลักฐานภาพถ่ายโบราณ ปรากฏตุงหลวงเสาหงส์ จำนวน ๑ คู่ หน้าทางขึ้นวัดพระธาตุแช่แห้ง บริเวณด้านท้ายขดหางพญานาคราช มีลักษณะเป็นเสาสูง ด้านบนประดับด้วยหงส์และฉัตร ซึ่งเสาหงส์และตุงหลวงดังกล่าวปัจจุบันสูญสลายไปหมดแล้ว ทางจังหวัดน่านและคณะสงฆ์จังหวัดน่าน และวัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง จึงมีดำริสร้างเสาหงส์และตุงหลวง ขึ้นมาทดแทนของโบราณ โดยได้รับการอนุเคราะห์เป็นเจ้าภาพจากอดีตท่านปลัดกระทรวงมหาดไทย

คณะกรรมการกำหนดบวงสรวงเลิกฤกษ์ เริ่มสร้างเสาหงส์และตุงหลวง ในวันศุกร์ที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2568 ตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 4 (เดือน 6 เหนือ) เป็นราชาโชค ชัยโชค และอมฤตโชค มหัทธโนฤกษ์ บูรพผลคุณีนักษัตร เวลา 09.49 น. โดยมีพระเดชพระคุณ พระราชนันทวัชรบัณฑิต รองเจ้าคณะจังหวัดน่าน เจ้าอาวาสวัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง เป็นประธาน ซึ่งหลังจากนี้ทีมงานช่าง ของศูนย์การเรียนรู้ พุทธศิลป์น่าน จะได้ทำการจัดสร้างเสาหงส์และตุงหลวงต่อไป/บุญยงค์ สดสอาด นายกสมาคมสื่อมวลชนจังหวัดน่าน รายงาน